Granit jako kamień o niezwykłych walorach estetycznych i funkcjonalnych stanowi integralną część polskiego krajobrazu. Nasz kraj bogaty jest w złoża tej skały. Jest także miejscem kluczowym pod względem wydobycia granitu. Gdzie w Polsce znajdują się złoża granitu? Odpowiedź znajdziesz w naszym artykule!
Skąd w Polsce granit?
Granit na polskich ziemiach powstał ok. 300 milionów la temu w trakcie tzw. orogenezy waryscyjskiej. Był to intensywny czas ruchów górotwórczych w paleozoiku. Ówczesny świat w niczym nie przypominał tego, który znamy obecnie. Nie było jeszcze współczesnych kontynentów. Połączenie Laurusji oraz Armoryki doprowadziło do powstania m.in. Masywu Czeskiego, ale również gór w Walii, Ardenów czy właśnie Sudetów.
Kolizje kontynentów prowadziły do powstawania komór magmowych. W gorących zbiornikach w wolnym tempie krystalizowały się granitoidy. Proces ten trwał wiele milionów lat. Granitoidy tworzyły się w zbiornikach magmowych, a dziś widać je na powierzchni. Do tego przyczyniły się procesy geologiczne, które trwały te 300 milionów lat. Góry, które wtedy powstały, powoli ulegały zniszczeniu i dziś po nich nie ma śladu.
Jak to możliwe? Przecież Sudety nadal stoją. Owszem – jednak te Sudety, nie mają nic wspólnego z tymi, które powstały w wyniku łączenia kontynentów. Obszar Dolnego Śląska zaczął ponownie piąć się w górę ok. 40 milionów lat temu w erze kenozoicznej. Wówczas doszło do wypiętrzenia współczesnych Sudetów i odsłonięcia granitoidów. W taki sposób skała, która tworzyła się wiele kilometrów pod powierzchnią planety, dziś jest na w wielu miejscach praktycznie na jej szczycie.
Gdzie w Polsce znajduje się granit?
Jak już wiesz, polskie granitoidy znajdują się głównie w rejonie Dolnego Śląska. Budują one m.in. Karkonosze. Granit tworzy niemal cały masyw poza fragmentem leżącym na wschód od Śnieżki. Karkonoska skała wyróżnia się występowaniem dużych kremowych, kryształów skaleni.
Granit obecny jest również w okolicach Strzegomia, Strzelina i Sobótki. Występująca tam skała jest w zasadzie biała z szarymi, trudno widocznymi ziarnami kwarcu. Można również dostrzec w nim czarne połyskujące wypryski miki.
Kolejnym miejscem wydobywania granitu są okolice Kudawy-Zdroju. Tamtejsza skała jest unikalna na skalę Polski, ponieważ ma intensywnie różową barwę. Granitoidy znajdują się również w Tatrach. Jest to biała skała z czarnymi kryształami miki. Ich wiek jest zbliżony do tych, które powstawały na terenie Dolnego Śląska.
Wydobycie granitu w Polsce – historia strzegomskiej kopalni
Niewątpliwie wydobycie granitu w Polsce, a konkretnie w okolicach Strzegomia ma swoje długie tradycje. Już w neolicie w rejonie Strzegomia-Sobótki wydobywano granit, który służył do budowy żaren. W epoce brązu kamień był wykorzystywany do tworzenia rzeźb bóstw celtyckich. Do dziś można podziwiać te monumenty. Również w średniowieczu skała była potrzebna do budowy kościołów, pomników czy murów obronnych.
Pierwsze wzmianki o kamieniołomie w okolicach Strzegomia pochodzą z 1594 roku. Praktycznie do lat 20. XIX wieku wydobycie tej skały w tym rejonie nie miało większego znaczenia. Dopiero Friedrich Samuel von Bartsch w 1826 roku otworzył duży kamieniołom, który funkcjonuje do dziś na Górze Młyńskiej.
Kopalnia granitu strzegomskiego stanowi nie tylko historyczne miejsce wydobycia, lecz również jedno z najstarszych i najbardziej cenionych w Europie. Obecnie w okolicach Strzegomia eksploatowanych jest imponujące 36 złóż, z czego najstarszym kamieniołomem jest kopalnia Barcz (od nazwiska twórcy). Miejsce ma nie tylko długą tradycję, ale również wpisuje się w historię Polski. Ze strzegomskiego kamieniołomu pochodził blok granitowy, który stanowi nowy trzon Kolumny Zygmunta w Warszawie.
Granit strzegomski, z charakterystyczną szarością i jednorodną strukturą, zdobył uznanie nie tylko w Europie, ale także w innych częściach świata. Jego unikalne cechy sprawiają, że jest ceniony nie tylko przez architektów, ale także przez rzeźbiarzy i projektantów na całym globie.
Polska granitem stoi
Wydobycie granitu w Polsce ma długie tradycje. Jeśli będziesz w rejonie Dolnego Śląska, zwróć uwagę na te miejsca. Jest to rejon niezwykle piękny, a teraz mając tę wiedzę, będziesz mógł się zagłębić w jego historię pod zupełnie innym kątem.
